CHROŃ SWOJĄ WŁASNOŚĆ

Wiedza / 21-05-2013 r.

Pewnie każdy z Was spotkał się ze znakami firmowymi z dodanymi symbolami ®, © , ™, ℠, ale pewnie nie każdy wie co dokładnie one znaczą i czym się różnią. W tym artykule postaram się przybliżyć te różnice, jak również wyjaśnię proces ochrony znaku towarowego. Wyjaśnię czym jest znak towarowy, jak go zastrzec i ile to będzie kosztowało.

Co oznaczają symbole ®, © , ™, ℠  przy znaku towarowym?

Symbole ®, © , TM, SM umieszcza się przy znaku, aby poinformować, że oznaczenie jest znakiem towarowym bądź podlega ochronie prawnej. Symbole te pełnią rolę ostrzeżenia przed nieuprawnionym użyciem znaku towarowego. Używanie tych symboli w pobliżu znaków towarowych nie jest obowiązkowe, ale bardzo często spotykane.

  • ® - registered oznacza, że znak towarowy, przy którym widnieje dany symbol jest zarejestrowany;
  • © - copyright oznacza zastrzeżenie praw autorskich do znaku towarowego, upoważnia autora do decydowania o użytkowaniu dzieła i czerpaniu z niego korzyści finansowych;
  • ™ -trademark oznacza znak towarowy;
  • ℠ -service mark oznacza znak usługowy;

™ i ℠ pochodzą z rynku amerykańskiego, symbole te nie informują jednak czy znak został zarejestrowany.

Prawa autorskie (©) są prawami „ojcostwa utworu” i obejmują przede wszystkim prawo autora do wiązania z dziełem jego nazwiska. Prawo to nigdy nie wygasa i jest, z natury rzeczy, niezbywalne, nie można się go zrzec ani przenieść na inną osobę.

Znaki oznaczone symbolem ® podlegają ochronie przewidzianej w Prawie własności przemysłowej. Znaki niezarejestrowane, oznaczone symbolem ™, chronione są tylko na zasadach ogólnych i na podstawie Ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.

Oznaczanie symbolem ® znaku niezarejestrowanego jest sprzeczne z prawem i stanowi wykroczenie podlegające karze grzywny.

Należy także wspomnieć o systemie licencjonowania praw autorskich, zezwalających na modyfikację pracy i jej dalszą redystrybucję na identycznych warunkach, czyli o copyleft.

Znak towarowy

Zachodzące zmiany na rynku, zwiększające się oczekiwania klientów powodują, iż przedsiębiorcy oferując swoje towary zabiegają o wytworzenie mocnej więzi klienta z towarem opartej na skojarzeniu z określoną jakością, trwałością bądź oryginalnością.

Każdego dnia graficy i projektanci, starając się sprostać tym potrzebom, wytwarzają mnóstwo nowych znaków towarowych. Z dnia na dzień przybywa ich oszałamiająca ilość. Coraz trudniej o projekt, który jest świeży oryginalny i niepowtarzalny.

Narzędziem umożliwiającym komunikację z klientami, dzięki któremu można oczekiwać, że towary z danym znakiem pochodzą od określonego przedsiębiorstwa i posiadają określone cechy to znak towarowy.

Znakiem towarowym może być każde oznaczenie, które można przedstawić w sposób graficzny, jeżeli oznaczenie takie nadaje się do odróżniania towarów (lub usług) jednego przedsiębiorstwa od towarów (lub usług) innego przedsiębiorstwa.

Najczęściej spotykaną formą znaków są oznaczenia:

  • słowne - wyraz, slogan reklamowy, nazwa, fantazyjne zbitki liter;
  • graficzne – logo, rysunek, ornament, symbol, emblemat, zestawienia kolorystyczne;
  • słowno-graficzne – rysunek, logo, ornament, z elementami literowymi lub słownymi;
  • przestrzenne – kształt towaru lub opakowania;
  • dźwiękowe – melodia lub zespół dźwięków np. sygnały audycji radiowych.

Jak zastrzec swoje logo i nazwę firmy

Zastrzeżenie logo, logotypu, nazwy, marki czyli znaku towarowego oznacza uzyskanie prawa ochronnego. W Polsce decyzję o udzieleniu prawa ochronnego wydaje Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej. Urząd Patentowy RP nie jest jedynym Urzędem udzielającym praw wyłącznych, obowiązujących na terenie kraju. W celu uzyskania ochrony w Polsce, bądź na obszarze innych państw należy zgłosić znak w:

  • krajowym urzędzie ds. własności przemysłowej, np. Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej
  • regionalnym urzędzie, np. Urząd ds. Harmonizacji Rynku Wewnętrznego w Alicante (Hiszpania)
  • Międzynarodowym Biurze Światowej Organizacji Własności Intelektualnej WIPO w Genewie, za pośrednictwem Urzędu Patentowego RP działającego jako urząd państwa pochodzenia

Procedura zgłoszeniowa znaku towarowego do Urzędu Patentowego RP

Krok I – Zgłoszenie znaku towarowego

Nim zgłosimy znak do Urzędu Patentowego RP, warto najpierw sprawdzić możliwość zarejestrowania nazwy w bazie danych Urzędu Patentowego oraz bazach międzynarodowych, jeśli chcemy dokonać rejestracji międzynarodowej.

http://bazy.uprp.pl/patentwebaccess/databasechoose.aspx?language=polski

Jeżeli poszukiwana przez nas nazwa nie znajduje się w bazie, wówczas należy wypełnić formularz podania o udzielenie prawa ochronnego na znak towarowy. Formularz jest dostępny na stronie Urzędu Patentowego RP w formie elektronicznej z możliwością wypełnienia online lub wydrukowania i złożenia w placówce Urzędu Patentowego.

http://www.uprp.pl/pobierz-formularz/Menu02,172,4,index,pl/

Formularz wymaga wskazania klasy towarowej (1-3). Wykaz dostępnych klas jest również dostępny na stronie Urzędu.

http://ipu.uprp.pl/portal/web/guest/nicejska

Klas towarowych jest bardzo dużo i można mieć problem podczas wyboru, zwłaszcza, że ilość klas determinuje koszt. Obowiązkowa jednorazowa opłata pozwala na wskazanie do trzech klas. Jeżeli wskażemy ich więcej, będzie nas to kosztowało dodatkowo. Dlatego też warto skorzystać ze wskazówek ułatwiających wybór symbolu klasy.

http://www.uprp.pl/klasyfikacja/Lead05,174,1756,4,index,pl,text/

Warto też wiedzieć, że zgłoszenia możemy dokonać osobiście lub za pośrednictwem rzecznika patentowego. Lista rzeczników patentowych dostępna jest w witrynie internetowej Polskiej Izby Rzeczników Patentowych.

http://www.rzecznikpatentowy.org.pl/index.php?gora=5

Zgłoszenie np. logo jako znaku towarowego obej­muje tylko jeden znak, jeżeli przedmiotem zgłoszenia jest znak barwny to musi przedstawiać jedno zestawienie kolorów. Urząd Patentowy nadaje zgłoszeniu numer zgłoszeniowy i stwierdza datę wpływu.

Krok II – Badanie formalno-prawne

Badanie to polega na sprawdzeniu, czy dokumentacja zgłoszeniowa zawiera wszystkie części niezbędne do uznania zgłoszonego logo za dokonane, oraz czy została uiszczona opłata. W razie stwier­dzenia przez Urząd Patentowy w toku badania, że dokonane zgłoszenie logo zawiera braki formalne, wydaje on postanowienie wzywające zgłaszającego pod rygorem umorzenia postępowania do uzupełnienia zgłoszenia lub usunięcia, w wyznaczonym ter­minie, wskazanych braków i istotnych usterek.

Krok III – Publikacja

Po upływie 3 miesięcy od daty dokonania zgłoszenia znaku Urząd Patentowy dokonuje ogłoszenia o zgłoszeniu znaku towarowego w Biuletynie Urzędu Patentowego.

Po publikacji każdy ma prawo sprawdzić jaki znak został zgłoszony oraz dla jakich towarów bądź usług jest zastrzeżony, ponadto można także wnosić do Urzędu Patentowego uwagi co do istnienia okoliczności uniemożliwiających udzielenie prawa ochronnego na opublikowany znak.

Krok IV – Badanie merytoryczne

W trakcie badania ekspert z Departamentu Badań Patentowych sprawdza czy znak towarowy spełnia ustawowe warunki wymagane dla uzyskania prawa. W razie konieczności ekspert kontaktuje się ze zgłaszającym w celu uzyskania dodatkowych wyjaśnień, przedstawienia uwag i ewentualnego ograniczenia zakresu ochrony (poprzez ograniczenie wykazu towarów lub usług) np. na kolizję z prawami wcześniejszymi. Po przeprowadzeniu pełnego badania Urząd Patentowy podejmuje decyzję o udzieleniu prawa ochronnego lub o odmowie jego udzielenia.

Krok V – Udzielenie prawa ochronnego

Po pozytywnym zakończeniu etapu badania merytorycznego Urząd Patentowy wydaje decyzję o udzieleniu prawa ochronnego na zgłoszone logo, która ma charakter warunkowy, a traci go dopiero po uiszczeniu opłaty za pierwszy okres ochrony. W razie nieuiszczenia opłaty w wyznaczonym terminie, Urząd Patentowy stwierdza wygaśnięcie decyzji o udzieleniu prawa ochronnego. Potwierdzeniem uzyskanego zastrzeżenia logo jest udzielenie prawa wyłącznego, w postaci prawa ochronnego na znak towarowy. Dokument poświadczający uzyskanie prawa ochronnego wydawany jest przez Urząd Patentowy i nazywa się świadectwem ochronnym na znak towarowy.

Informacja o tym, że została udzielona ochrona znaku towarowego zamieszczana jest w wiadomościach Urzędu Patentowego. Dokument wydawany przez Urząd Patentowy, który poświadcza uzyskanie prawa ochronnego na znak towarowy to świadectwo ochronne na znak towarowy.

Czas trwania procedury rejestracji znaku towarowego

Proces rejestracji znaku towarowego (np. rejestracji logo) trwa do 1,5 roku, ale tymczasowa ochrona znaku towarowego rozpoczyna się od daty zgłoszenia znaku w Urzędzie Patentowym. W OHIM rejestracja znaków towarowych trwa krócej.

Koszt rejestracji znaków towarowych

Ochrona znaków towarowych wymaga opłaty urzędowej od podania o udzielenie prawa ochronnego na znak towarowy. Koszt rejestracji na chwilę obecną wynosi:

  • do trzech klas towarowych lub usługowych – 550 zł
  • od każdej klasy powyżej trzech – 120 zł
  • za publikację o udzielonym prawie ochronnym – 90 zł
  • opłata okresowa (za 10-letni okres ochrony) do trzech klas towarowych, za każdą klasę – 400 zł
  • za każdą następną klasę – 450 zł

Za zgłoszenie znaku towarowego w Urzędzie Patentowym RP należy zapłacić 550 zł, bez względu czy rejestrujemy znak słowny, graficzny czy słowno-graficzny. Opłata tej wysokości dotyczy wniosku składanego w formie papierowej dla znaku zgłoszonego w trzech klasach zgodnie z obowiązującą klasyfikacją nicejską (Międzynarodową klasyfikacją Towarów i Usług).

Każda następna klasa kosztuje 120 zł. Następnie po wydaniu przez Urząd Patentowy RP decyzji warunkowej o udzieleniu prawa ochronnego zgłaszający zobowiązany jest uiścić opłatę za publikację znaku towarowego 90 zł oraz opłatę za pierwszy dziesięcioletni okres ochronny.

Opłata za dziesięć lat ochrony wynosi 400 zł za każdą klasę do klas trzech, za każdą kolejną opłata wynosi 450 zł. Łączny koszt wszystkich opłat urzędowych w przypadku 10 letniej ochrony znaku towarowego w jednej klasie wynosi 1040 zł (czyli: 550 zł + 90 zł + 400 zł). Szczegółowa tabela opłat, które należy dokonać bezpośrednio do Urzędu Patentowego przy zgłoszeniu znaku znajduję się na stronie:

http://www.uprp.pl/oplaty-zgloszeniowe/Lead05,173,1755,4,index,pl,text/

http://www.uprp.pl/oplaty-za-ochrone-oraz-przedluzenie-prawa-ochronnego-na-znak-towarowy/Lead05,540,1763,4,index,pl,text/

Dlaczego warto chronić znak towarowy

Znak towarowy jest symbolem rozpoznawczym umożliwiającym odróżniania produktów (usług) tego samego rodzaju oferowanych przez różne przedsiębiorstwa.

Znak towarowy zwiększa wartość rynkową i renomę przedsiębiorstwa. Poprzez wzbudzanie emocji i pozytywnych skojarzeń znaki przyciągają uwagę klientów podnosząc atrakcyjność oznaczanych wyrobów. Stanowią narzędzie marketingowe oraz podstawę budowania wizerunku i reputacji marki.

Ochrona znaku daje możliwość czerpania z niego korzyści finansowych: możliwość sprzedania lub zastawienia, wnoszenia do spółki tytułem aportu, udzielenia licencji na jego wykorzystanie. Znaki chronione mogą być użyteczne w procesie pozyskiwania zewnętrznego finansowania. Chroniony znak jest skutecznym narzędziem do podjęcia kroków prawnych przeciwko nieuczciwej konkurencji wykorzystującej znak.

Tożsamość marki

Symbole ©, ®, ™ są ważnymi komunikatami. Pomagają one ustalić tożsamość marki i chronić pracę twórczą przed kradzieżą lub plagiatami. Pomimo ich prawnej i znaczeniowej siły, nie można zapominać, że stanowią one część typograficznej całości znaku. Ich właściwe i wysmakowane użycie jest małą, ale ważną cząstką dobrej typografii.

Kształt i wielkość symboli ©, ®, ™ różni się znacznie w poszczególnych krojach pism. Wybór jest więc nieograniczony. Symbole pochodzące z tego samego fontu co typografia zawsze dobrze się komponują. Mimo, że wielu ludzi preferuje używanie symboli szeryfowych z literami szeryfowymi oraz symboli bez szeryfów w składzie bezszeryfowym, to jednak warto czasem poszukać rozwiązań mniej oczywistych. Bardzo wskazane jest używanie symboli z takich fontów jak np. Arial lub Franklin Gothic jako, że są on bardzo czytelne, zwłaszcza w małym rozmiarze drukują się bardziej klarownie.

Symbole te w poszczególnych krojach bardzo różnią się kształtem między sobą. Może to mieć więc spore przełożenie na wielkość symbolu względem znaku. Używając ® lub ™ bezpośrednio po jakimś słowie należy dobrać rozmiar tych symboli tak, żeby były na tyle duże by być czytelnymi, ale na tyle małe by nie być nachalnymi. Dla rozmiarów typowych dla składu tekstów wielkość symboli powinna być nieco mniejsza niż połowa wysokości litery „x”.

Nieco inaczej stosuje się symbol ©. Ponieważ symbol ten występuję przed znakiem jego wielkość powinna być uzależniona od stojących zaraz za nim znaków. Przyjmuje się często, że jego wielkość powinna być gdzieś między wielkością litery „x” i „X”.

Jeśli macie inne, ciekawe doświadczenia związane z ochroną znaków towarowych, podzielcie się nimi przesyłając je na adres contact@whizbrand.com. lub umieśćcie je nam na Facebooku.